Ontdek de Wereld van Vinyl Muziek
Welke formaten zijn er van vinyl platen?
De meeste mensen denken bij een vinyl plaat aan de standaard elpee op zwart vinyl in een standaard album hoes. Er zijn echter best wel wat andere formaten waarop muziek op vinyl wordt uitgebracht, wat veel extra mogelijkheden geeft om jouw platenverzameling op te zetten of uit te breiden.
De meest voorkomende formaten voor platen op vinyl
Om de grootte van een plaat aan te duiden wordt eigenlijk altijd de doorsnee in inches gebruikt (1 inch = 2,54cm), vandaar dat we die gebruiken in het onderstaande overzicht.
12-inch platen
Vinyl op 12 inch (30,5 cm) is al sinds de jaren vijftig het standaardformaat voor platen met meerdere nummers. Dit formaat wordt gebruikt bij de volgende typen platen:
- Elpee: de LP, ofwel Long Play is het standaardformaat voor albums op vinyl. Wanneer muziekartiesten een nieuw album uitbrachten, dan was het altijd als LP, meestal met een speelduur van 15 tot maximaal zo’n 25 minuten per kant. Dit betreft zowel nieuwe muziek, opgenomen in de studio (vandaar de term studioalbum) als bijvoorbeeld de registratie van een live concert.
- Dubbel LP: het spreekt voor zich dat je bij dubbel elpees nu 2 platen bij elkaar gebundeld in 1 hoes zult vinden. Die hoes is vaak een gatefold, wat betekent dat je het open kan klappen. In beide zijdes van de gatefold vind je dan 1 LP. Dubbel LPs werden vaak gebruikt door artiesten die een langer studio album wilden uitbrengen (denk bijvoorbeeld aan The River van Bruce Springsteen, The Wall van Pink Floyd of The White Album van The Beatles). Het is ook een populair formaat voor live concerten en verzamelalbums.
- Boxset: 3 of meer LPs gebundeld bij elkaar zie je minder, maar zijn zeker ook te vinden. Meestal is dat in de vorm van een Boxset, de platen zijn dan gebundeld in een doos van hard karton. Bekend voorbeeld is “The Box” van Bruce Springsteen (5 platen met live opnames).
- EP: de Extended Play is in feite ook een album, maar dan met minder muziek dan gebruikelijk op LPs. Het is dus een soort mini-lp, met 2-3 nummers op beide zijdes. The Beach Boys hebben er zo een aantal uitgebracht, maar bijvoorbeeld ook Depeche Mode.
- Maxi-Single: heel vaak ook twelve-inch genoemd. Dit formaat is vooral populair geworden in de jaren tachtig. Artiesten brachten toen van hun hits een lange versie (extended version), met een speciale mix uit op dit formaat. In tegenstelling tot de LP en EP speel je Maxi-singles in de meeste gevallen af op 45 toeren, in plaats van 33 toeren.
Opvallende Vinylplaten voor je tweedehands verzameling
Speciale uitvoeringen
Zeker in de jaren 70 en 80 probeerden de platenmaatschappijen zich nog meer te onderscheiden door speciale uitvoeringen uit te brengen van hun albums. Door wat verder te kijken dan de hoes kan je deze zeker ook tegenkomen in de platenzaak. De meeste voorkomende speciale uitvoeringen waren:
- Gekleurd vinyl – naast het vertrouwde zwarte vinyl, werden albums op rood, blauw, geel en allerhande kleuren uitgebracht. De kwaliteit van het afgespeelde geluid is overigens net zo goed als de zwarte platen!
- Aparte albumhoezen – om op te vallen in de vele platenwinkels was het natuurlijk een logische stap om de albumhoes op te laten vallen. Dat kon met de opdruk van de hoes zelf, maar ook met de vormgeving daarvan. Zo hebben de Rolling Stones ooit “Sticky Fingers” met een echte rits uitgebracht en “Some Girls” met uitsnedes in de buitenhoes, die werden opgevuld door de binnenhoes. En hun verzamelalbum “Through the Past, Darkly” in een achthoekige hoes.
- Picture discs – een verdere variant op het kleuren van vinyl is het afdrukken van een foto op de gehele plaat. Dit zie je niet zo heel vaak, want het is nooit echt populair geworden. Vaak zijn dit overigens slijtgevoeligere platen en dus meer een collectors item dan geschikt om (vaak) af te spelen op je platenspeler.
Andere formaten voor platen op vinyl
Naast het veelgebruikte 12-inch formaat is er ook nog muziek te verzamelen en luisteren op 10 en 7 inch platen.
10-inch platen
Dit formaat kom je niet zo heel vaak tegen in de platenwinkel, doordat de platen kleiner zijn willen ze nog wel eens verborgen zijn tussen de andere elpees in het rek. De uitgebreidere platenzaken hebben soms aparte rekken waar de 10-inch uitvoeringen op vinyl te vinden zijn.
10-inch platen waren een voorloper van de 12 inch elpees, vóór de jaren zestig werden hier 78-toeren platen op gemaakt. Let op dat je voor 78 toeren platen bij jouw platenspeler zowel de rotatie-snelheid op 78 toeren moet kunnen instellen, als ook een speciale naald (element) moet gebruiken!
Er bestaan ook 33 toeren 10-inch platen, deze zijn wel gewoon af te spelen op je platenspeler.
7-inch platen (singles)
De single is natuurlijk het standaardformaat waarop een artiest haar of zijn nieuwe nummer uitbracht. Dit formaat is een stuk kleiner en heeft in de regel 1 nummer op de A-kant en 1 nummer op de B-kant. De verkoop van singles is wat destijds de top 40, top 50 en top 100 bepaalde. Dit formaat is ook te gebruiken in de Jukeboxen en mede daardoor ook een gewild verzamelobject.
Ook van de singles werden er natuurlijk speciale uitgaves uitgebracht, zowel van de hoes als het vinyl.
Ontdek Onze Exclusieve Vinyl Collectie
Duik dieper in de wereld van vinylmuziek en ontdek de unieke platen die wij te bieden hebben. Bezoek onze online winkel en vind jouw favoriete albums.